Ochrona prawna wykonywania zabiegów z zakresu medycyny estetycznej i zgoda na publikację wizerunku

9 września 2020
By

Spis treści

Wraz z rozwojem branży medycyny estetycznej, rośnie również świadomość prawna klientek gabinetów estetycznych, które poddają się zabiegom. Nieprawidłowo wykonany zabieg może wiązać się z nieprzyjemnymi konsekwencjami dla pacjenta, ale również dla wykonującego, a co za tym idzie z różnymi rodzajami odpowiedzialności prawnej. Warto wprowadzić do swojego gabinetu procedury, które pomogą przed tym uchronić.

Zaprosiliśmy do współpracy adwokat Karolinę Jewiarz, która w ostatnim czasie poprowadziła webinar, mający na celu uświadomienie, jakie konsekwencje mogą spotkać osobę wykonującą zabieg, kiedy zostanie przeprowadzony w niewłaściwy sposób, ale również jak się przed tym uchronić. W artykule przedstawiamy dwa z wielu zagadnień poruszonych na webinarze,  a dodatkowo poruszymy temat ubezpieczenia OC oraz wyjaśnimy w jaki sposób ubezpieczyć się od takich roszczeń i na co zwrócić szczególną uwagę zawierając umowę,.

Zgoda na publikację wizerunku

Zgoda na zabieg jest niezbędnym dokumentem, który pacjent winien podpisać przed jego wykonaniem. Nie oznacza jednak, że każda z nich jest skuteczna, czyli taka, która zabezpiecza osobę, która go przeprowadza w przypadku ewentualnego postępowania sądowego przed poniesieniem odpowiedzialności. Fakt podpisania zgody przez pacjenta na zabieg nie jest wystarczające, z uwagi na to, że musi być spełnionych szereg wymogów, aby ta zgoda skutecznie chroniła.

Tak też się dzieje w przypadku zgody na publikację wizerunku osoby, u której zabieg został wykonany. W dobie social mediów jest to bardzo ważne zagadnienie, gdzie popularne stało się publikowanie metamorfoz, czyli tzw. zdjęcia przed i po zabiegu. Prowadząc prywatne profile na portalach społecznościowych, coraz częściej widzimy zdjęcia u osób wykonujących zabiegi, którzy dzielą się nimi z zakresu swojej pracy, gdyż reklama prawidłowo wykonanych zabiegów jest skuteczna, tym bardziej, kiedy jest widoczna dla oka . Za każdym opublikowanym zdjęciem, powinna kryć się zgoda na publikację i powinno być to standardem w gabinecie, celem oczywiście zabezpieczenia własnych interesów.

Bez zgody na publikację wizerunku osoby, której zdjęcie zostało opublikowane, może ona wystąpić z roszczeniem cywilnym, celem uzyskania odszkodowania bądź zadośćuczynienia. Dzieje się najczęściej tak, kiedy zdjęcie określonej części ciała i niekoniecznie musi to być wizerunek twarzy, pojawia się w środowisku internetowym, a która w jej mniemaniu godzi w dobre imię, wizerunek lub godność.

Zgoda na publikację wizerunku – jakie wymogi powinna spełniać?

  • określenie części ciała (twarz/cała sylwetka), która może zostać opublikowana oraz okoliczności, w których zostały zrobione zdjęcia (zgoda przed i po zabiegu)
  • wskazanie miejsca publikacji (FB, Instagram, YT, strona internetowa, materiały reklamowe i promocyjne, artykuły prasowe)
  • wskazanie, że zgoda ma charakter bezterminowy, a zdjęcia mogą być wykorzystywane wielokrotnie
  • informację, czy za publikację wizerunku przysługuję wynagrodzenie
  • gdy model/modelka nie otrzymują wynagrodzenia także informację, iż zgoda może być w każdym czasie cofnięta
  • wskazanie daty i miejsca jej wyrażenia oraz zastrzeżenia, że została wyrażona swobodnie

Rodzaje odpowiedzialności za błędy w sztuce

W tej części zaczniemy od ważnego pytania.

Jakiego rodzaju odpowiedzialność ciąży na osobie wykonującej zabiegi z zakresu medycyny estetycznej?

Możemy wyróżnić 3 rodzaje odpowiedzialności za popełnienie błędu w sztuce, przy czym warto nadmienić, że za jeden czyn można ponieść wszystkie niżej wymienione rodzaje odpowiedzialności:

  • cywilna
  • karna
  • zawodowa/dyscyplinarna – zastrzeżona tylko dla lekarzy

Poniesienie odpowiedzialności zarówno cywilnej, karnej, jak i zawodowej, na ogół wygląda tak, że jeżeli jest to postępowanie cywilne, czy też prawne, to bardzo często toczą się one równocześnie bądź jedno z nich zostaje zawieszane.

Odpowiedzialność cywilna

Możemy określić ją, jako odpowiedzialność typu majątkowego, gdzie odszkodowanie jest warunkowane określeniem okoliczności danej sprawy.

Co musi udowodnić pacjent, aby sąd uznał zasadność jego roszczeń?

  • w pierwszej kolejności musi udowodnić, że szkoda powstała, czyli, powstał widoczny efekt, na podstawie którego można stwierdzić, że pacjent poniósł szkodę
  • następnie musi wykazać zdarzenie, które doprowadziło do powstania szkody, czyli dowody, które dadzą wiarę w jakiej placówce i przez jaką osobę nieprawidłowości podczas zabiegu zostały wykonane
  • musi również wykazać związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem, a szkodą, a w tym przypadku pomiędzy zabiegiem, a szkodą, czyli stanem negatywnym, powstałym podczas zabiegu

Warto wiedzieć, że pacjent, który poniósł szkodę może żądać od sprawcy szkody:

  • odszkodowania – zwrotu poniesionych kosztów
  • zadośćuczynienia – rekompensaty za doznaną krzywdę

Odpowiedzialność karna

Odpowiedzialność uznana za karną jest regulowana przez przepisy kodeksu karnego, którym podlegają wszystkie osoby fizyczne (ustawodawca nie wyodrębnił czynów, którym mogą  podlegać wyłącznie lekarze czy kosmetolodzy, wykonujący czynności zawodowe).

Osoba wykonująca zabieg może ponieść karną odpowiedzialność m.in. za:

  • wykonanie zabiegu niestarannie bądź niezgodnie z aktualnym stanem wiedzy, czyli efekt na skutek działań
  • nieudzielenie pomocy
  • leczenie bądź wykonywanie zabiegów bez zgody pacjenta

Przeprowadzenie takiego zabiegu bez zgody pacjenta może skutkować orzeczeniem:

  • kary grzywny
  • kary ograniczenia wolności
  • kary pozbawienia wolności do lat 2

Odpowiedzialność dyscyplinarna

Sprawy z zakresu odpowiedzialności zawodowej (dyscyplinarnej) lekarzy, rozpoznaje w pierwszej instancji okręgowy sąd lekarski izby, której obwiniony jest członkiem. Co do zasady postępowania mają charakter jawny tzn. jest dostępny dla publiczności, ale jednak jeżeli przemawiają za tym szczególne okoliczności, to sąd lekarski może podjąć decyzję o wyłączeniu jawności . Istotne jest, że orzeczenia sądów zawsze są jawne. Jeżeli orzeczenie będzie niekorzystne dla lekarza, wówczas może on odwołać się do Naczelnego Sądu Lekarskiego w ciągu 14 dni. Warto tutaj poznać przebieg etapowy takiego postępowania:

  1. Prowadzenie czynności sprawdzających i wyjaśniających, a więc są to czynności, w trakcie których rzecznik odpowiedzialności zawodowej bada czy są podstawy ku temu, aby takie postępowanie zostało wszczęte. Te czynności sprawdzające i wyjaśniające najczęściej wymagają dłuższego okresu czasu.
  2. W momencie ustalenia przez rzecznika, że lekarz dopuścił się uchybień, wówczas wniosek o ukaranie takiej osoby trafia do sądu lekarskiego ( 14 dni od zamknięcia postanowienia wyjaśniającego).

Kary, które mogą zostać orzeczone przez sąd lekarski:

  • upomnienie
  • nagana
  • kara pieniężna
  • zakaz pełnienia funkcji kierowniczych w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia na okres od roku do pięciu lat
  • ograniczenie zakresu czynności w wykonywaniu zawodu lekarza na okres od sześciu miesięcy do dwóch lat
  • zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od roku do pięciu lat
  • pozbawienie prawa wykonywania zawodu

Jak się uchronić?

Czy warto wykupić ubezpieczenie OC?

Krótko mówiąc warto, ale przy tym trzeba też być bardzo uważnym, ponieważ nie każda umowa chroni jak powinna, a dzieje się tak z powodu zawartych w niej  wyłączeń z umowy, na których można się niestety potknąć. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na ogólne warunki ubezpieczenia, to one warunkują bezpieczeństwo.

Kiedy obowiązek OC się aktualizuje?

  • w przypadku własnej działalności gospodarczej
  • w przypadku umowy o dzieło
  • praca na podstawie umowy o pracę przenosi odpowiedzialność wobec pacjentów na pracodawcę

Co powinna zawierać umowa i na co trzeba zwrócić szczególną uwagę, aby skutecznie chroniła?

  • ubezpieczenie powinno zapewniać ochronę prawną, tzn. zwrot pomocy prawnej w przypadku, gdy pacjent wystąpi z roszczeniem. Ważne jest zastrzeżenie, że w takich sytuacjach przysługuje ochrona prawna wybranego przez Was prawnika/ Kancelarię
  • w umowie ubezpieczenia powinna być uregulowana kwestia miejsca wykonywania obowiązków (chodzi zarówno o konkretne placówki, jak również obszar geograficzny – niektóre umowy zapewniają ochronę zabiegów, które są wykonywane wyłącznie na terenie Polski)
  • standardowa umowa ubezpieczenia OC nie obejmuje świadczeń z zakresu medycyny  estetycznej. Jeśli nie zostanie to wyraźnie zaznaczone, w niemal każdym przypadku  działalność z zakresu medycyny estetycznej nie zostanie objęta ochroną ubezpieczeniową w ogóle
  • wysokość sumy ubezpieczenia powinna uwzględniać potencjalne ryzyko związane z wykonywaniem zawodu
  • należy zwrócić uwagę, aby opłacić składkę w terminie wskazanym w polisie zawierana umowa
  • ubezpieczenie powinno obejmować także rażące niedbalstwo

Dostęp do pełnego materiału z zakresu „Ochrony prawnej wykonywania zabiegów z zakresu medycyny estetycznej” można uzyskać kontaktując się mailowo: biuro@pimik.pl

Niebawem pojawią się dalsze zagadnienia oraz przygotowane webinary.